- Χιλιόκομπα, χιλιόδεμα, χίλια θα πεις, να τα βρεις.
- Τι είναι;
Είναι τα μιτάρια (εξάρτημα του αργαλειού).
Σε μια οικογένεια τα κορίτσια θεωρούνταν “γραμμάτια”, γιατί χρειαζόταν προίκα, για να παντρευτούν: χρήματα, διάφορα κτήματα, αμπέλια χωράφια, λιοστάσια και επιπλέον ρουχισμό, παπλώματα, κουβέρτες, κιλίμια και ψιλικά, σεντόνια, πετσέτες, εσώρουχα για τον εαυτό τους και για τον σύζυγο, ακόμη έπιπλα για το σπίτι, καναπέδες, καρέκλες, καθρέφτες και οπωσδήποτε μπαούλα και χαλκώματα. Από τη στιγμή σχεδόν που γεννιόταν ένα κορίτσι, κυρίως η μητέρα, αλλά και η γιαγιά άρχιζαν να μαζεύουν τα προικιά του. Οι κεντήστρες έκαναν χρυσές δουλειές. Όσο για τα χοντρόρουχα, τα ύφαιναν με νήματα στα σπίτια τους στον αργαλειό. Η ρόκα με το αδράχτι και το σφοντύλι αποτελούσε την αχώριστη συντροφιά της γιαγιάς. Τα νήματα τα έβαφαν με χρώματα που τα αγόραζαν από τα καταστήματα. Για να επιτύχουν ανοιχτές αποχρώσεις, χρησιμοποιούσαν, αντί για χρώματα, άχυρα ή κρεμμυδόφλουδες, τα οποία τα έβραζαν στα καζάνια και στο υγρό έβαφαν τα νήματα. Για να επιτύχουν ένα γλυκό κανελί χρώμα, χρησιμοποιούσαν καπνιά από το τζάκι. Ύφαιναν ακόμη και με βαμβακερά νήματα, που τα αγόραζαν έτοιμα για σεντόνια, ρόμπες, αντρικά πουκάμισα. Γι’ αυτό τα σπίτια ήταν μικρά εργαστήρια. Κι όλα αυτά από γυναικεία χέρια.
Έτσι οι γυναίκες με τα τόσα που είχαν να κάνουν δεν εύρισκαν ούτε στιγμή ν’ αφιερώσουν στον εαυτό τους. Πίστευαν πως αυτή ήταν η μοίρα τους. Δεν ήξεραν, δεν μπορούσαν, δεν ήθελαν να διαμαρτυρηθούν, γιατί όλες σχεδόν ήταν αγράμματες. Συμμόρφωση, λοιπόν, και υποταγή στη θέληση του πατέρα, του αδελφού, του συζύγου ήταν ο δρόμος τους. Ήταν, βέβαια, η παράδοση γενιά τη γενιά. Ποιος θα μπορούσε να πάει κόντρα;
Απ’ όλες αυτές τις εργασίες η πιο δύσκολη ήταν ο αργαλειός. Γι’ αυτό έλεγαν: “Το κέντησμα είναι γλέντησμα, η ρόκα είναι σεργιάνι κι αυτός ο έρμος αργαλειός είναι σκλαβιά μεγάλη”. Κάπου- κάπου, για να σπάσει το μονότονο “ τάκου-τάκου” του αργαλειού, χυνόταν κανένα τραγουδάκι απαλό, σιγανό, νυφιάτικο πολλές φορές. “Η ωραία Αιγιώτισσα”, “Το καλαματιανό μαντίλι”, το “Σήμερα γάμος γίνεται…” ήταν στην πρώτη θέση.
Σχέδια, χρώματα, τέχνη δημιουργούσαν αληθινά καλλιτεχνήματα. Τα προστάτευαν από τις ορέξεις του σκόρου με ναφθαλίνη και με κλαδάκια δάφνης. Την Πρωτομαγιά τ’ άπλωναν στα μπαλκόνια και στα σκοινιά για τα πλυμένα ρούχα, για να αεριστούν και να τρομάξουν …τον σκόρο. Η προσμονή για ένα καλό γάμο για τις κόρες όλο και φούντωνε. Καλορίζικα!
Σύνταξη κειμένου: Μαρία Αποστολοπούλου-Κοντού