Αμπελόκηποι Αχαΐας

Είναι ένας ημιορεινός και αμφιθεατρικά κτισμένος Παραδοσιακός Οικισμός, με πέτρινα σπίτια και εξαιρετική θέα στον Κορινθιακό κόλπο. Είναι κτισμένος στις υπώρειες του όρους Μαρμάτι και το διαπερνά ο χείμαρρος Γουλάς, που χύνεται στον ποταμό Κριό. Συνδέεται με την Αιγείρα με ασφαλτοστρωμένο δρόμο 10 χλμ.

Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, οι μόνιμοι κάτοικοι είναι 323, αλλά του καλοκαιρινούς μήνες αυξάνεται και φτάνει μέχρι και τα 600 άτομα. Η συνολική έκταση του οικισμού είναι 16300 τ.μ. και ο προσανατολισμός του είναι Ανατολικός και Βορειοανατολικός .

Αμπελόκηποι Αχαΐας το χωριό

Η προέλευση...

Το παλαιό όνομα του οικισμού είναι «Αρφαρά».
Τέσσερις εκδοχές έχουν καταγραφεί για την προέλευση του ονόματος:

  • από τον Βυζαντινό άρχοντα «Αρφαρά», που διοικούσε την ευρύτερη περιοχή με την ονομασία «Δεσποτάτο της Πελοποννήσου» από την εποχή του Εμμανουήλ Κατακουζηνού (1346-1364), τιμής ένεκεν, διότι βοήθησε το χωριό ως ευεργέτης,
  • από το σλαβικό «are fara» που σημαίνει καρυδότοπος, καθώς όλη η περιοχή παλαιότερα ήταν κατάφυτη από καρυδιές.
  • μεταξύ 1300-1400 μ.Χ., όπου έγιναν οι μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών από την Ήπειρο και την Αλβανία προς στην βόρεια Πελοπόννησο, ενδέχεται κάποιοι έποικοι να μετέφεραν εδώ την ονομασία του προηγούμενου χωριού τους.
  • από την παράδοση, που λέει ότι στα αιγυπτιακά, η λέξη «Αρφαρά» σημαίνει «Ανατολική περιοχή», προφανώς υπήρξε κάποιος Αιγυπτιώτης Έλληνας, κάτοικος της περιοχής που έδωσε αυτή την ονομασία, λόγω του ανατολικού προσανατολισμού της.

Με την ίδρυση του νέου Ελληνικού Κράτους, τα Αρφαρά υπάγονται στον Δήμο Αιγείρας και στην επαρχία Αιγιάλειας, με πρωτεύουσα την Πορρωβίτσα.  Με νόμο του 1845 ορίζεται έδρα του δήμου, το χωριό Βερσοβά και αργότερα το 1873, ως έδρα του δήμου Αιγείρας ορίζονται τα Αρφαρά. 

Το 1912 τα Αρφαρά αναγνωρίζονται ως Κοινότητα που περιλαμβάνει και την Αιγείρα και τα Μάρμαρα και εξακολουθούν να είναι η Έδρα της κοινότητας, έως το 1927. Το 1928 μετονομάζονται σε «Αμπελόκηποι», λόγω της φήμης τους στο καλό αμπέλι και στο άφθονο και ποιοτικό κρασί που παρήγαγαν.

Από το 1988 έως το 1998 οι Αμπελόκηποι μαζί με το διπλανό χωριό Χρυσάνθιο, αποτελούσαν μία κοινότητα με το όνομα «Χρυσάμπελα», της οποίας διετέλεσαν ως κοινοτάρχες από 1988-1990 ο Αργύριος Παπαγιαννακόπουλος και από 1990-1998 ο Δημήτρης Μυλωνάς. Από το 1998-2010 ίσχυσε ο «Καποδίστριας» και διαχωρίστηκαν σε Δημοτικά Διαμερίσματα Αμπελοκήπων και Χρυσανθίου που ανήκαν στον Δήμο Αιγείρας, με Δήμαρχο τον Αρφαραίο κο Δημήτρη Μυλωνά.

Το σήμερα...

Ο κύριος οικισμός βρίσκεται σε υψόμετρο 720 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας, αλλά τα πρώτα σπίτια και το Δημοτικό άλσος «τα Χρυσάμπελα» βρίσκονται στα 650 μ., ενώ τα τελευταία σπίτια βρίσκονται στα 750 μ.. Το κλίμα είναι ήπιο, χωρίς πολλές βροχές και με δροσερά καλοκαίρια.
Έχει ανατολικό προσανατολισμό και γύρω από τον οικισμό απλώνονται κυρίως αμπελώνες που πλαισιώνονται από καρυδιές, μηλιές, αχλαδιές, κερασιές, βυσσινιές και λωτιές, καθώς και μεγάλη ποικιλία βοτάνων, άγριων χόρτων και αγριολούλουδων, βελανιδιές και θαμνώδη, συμπληρώνουν την χλωρίδα της περιοχής.
Στην πανίδα, συναντάμε λαγούς, αλεπούδες, ασβούς, κουνάβια και νυφίτσες, καθώς και μεγάλη ποικιλία πουλιών, από πέρδικες, κίσσες, κουρούνες, καρακάξες, κοράκια και αετούς μέχρι και κουκουβάγια, «χουχουλόγιωργα», γκιώνη και κούκο, σπουργίτια, τσίχλες, σουσουράδες και αηδόνια!!!
Πολλά νερά σε αυλάκια ποτίζουν τα κτήματα και ένας παραπόταμος του Κριού, ο Γουλάς, διασχίζει κάθετα τον οικισμό, από Δ προς Α., δημιουργώντας ένα εξαιρετικό ανάγλυφο.